Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, tütün ürünleri tütün yaprağından türetilen ve duman, emme, çiğneme veya koklama yoluyla kullanılan ürünlerdir. Tütün ürünlerinin hepsinde, nikotin adı verilen yüksek derecede bağımlılık yapan bir madde bulunur. Tütün kullanımı, çeşitli akciğer hastalıkları, dolaşım sistemi bozuklukları ve pek çok kanser türü dahil olmak üzere bir dizi ciddi sağlık sorununun temel risk faktörlerinden biridir.
Tütün ürünlerinin insan vücudu üzerindeki toksik etkileri, bu ürünlerin içeriğinde bulunan 7.000'den fazla kimyasal maddeye dayandırılmaktadır. Sigara içen kişiler sadece kendi sağlıklarını tehlikeye atmazlar, aynı zamanda yanlarında bulunanlar da pasif olarak bu zararlı etkilere maruz kalır ve 7.000'den fazla kimyasal madde içeren dumanı solumuş olurlar. Bu kimyasalların birçoğu zararlıdır ve bazıları kanserojen etkilere sahiptir.
Tütün kullanımı, Dünya Sağlık Örgütü tarafından dünya genelindeki en büyük halk sağlığı tehditlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu tehdit, insan yaşamının her aşamasında, doğum öncesi dönemden ölüme kadar olan süreçte, 50'den fazla kanser türü dahil olmak üzere bir dizi sağlık sorununa neden olmaktadır.
Amerikan Psikiyatri Birliği'nin 2013'te yayımladığı Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı DSM-5'e göre, tütün bağımlılığı tanısı için aşağıdaki kriterlerden en az ikisinin bir arada görülmesi yeterlidir:
1. Tütünü genellikle amaçlanandan daha fazla veya daha uzun süre kullanma.
2. Tütün kullanımını bırakma veya kontrol etme isteği olmasına rağmen, bu konuda başarısızlık ve kontrolsüz kullanım girişimleri.
3. Tütün elde etmek veya kullanmak için aşırı zaman harcama.
4. Güçlü bir tütün kullanma isteği.
5. Tekrarlayan tütün kullanımı sonucu iş, okul veya aile sorumluluklarını yerine getirememe.
6. Tütün kullanımı nedeniyle sosyal etkinliklerde azalma veya kayıp.
7. Tehlikeli durumlarda dahi tütün kullanımının sürdürülmesi (örneğin, yatakta sigara içme).
8. Tütün kullanımının kalıcı ve tekrarlayan sosyal sorunlara rağmen devam etmesi.
9. Tütün kullanımının neden olduğu veya artırdığı muhtemel kalıcı veya tekrarlayan fiziksel veya psikolojik problemlerin varlığına rağmen tütün kullanımına devam edilmesi.
10. Aynı miktarda tütün kullanımının azalan etkisi ve istenen etkiyi elde etmek için tütün kullanımının artırılması.
11. Tütün yoksunluk belirtileri yaşanması ve bu belirtileri hafifletmek veya önlemek için tütün (veya nikotinle ilişkili bir madde) kullanılması
Tütün Kullanımının Yol Açtığı Sağlık Problemleri:
•Akciğer ve solunum sistemi kanserleri başta olmak üzere kanserler
•Gastrit, ülser ve mide kanseri
•Kalp ve damar hastalıkları
•KOAH ve diğer akciğer hastalıkları
•Damarlarda tıkanıklık ve buna bağlı olarak meydana gelen felç durumu
•Ciltte meydana gelen sararma, kırışıklık, cilt kanseri
•Ağız kokusu ve dişlerde sararma
•Gebelik döneminde sigara içenlerde erken doğum, buna bağlı olarak çocukta meydana gelen çeşitli gelişim bozuklukları, doğum sonrasında ortaya çıkan annenin sütünün kesilmesi
Sigarayı Bıraktıktan Sonraki Değişiklikleri Daha Anlaşılır ve Akıcı Bir Şekilde Açıklayalım:
2 Saat Sonra: Sigarayı bıraktıktan sonra sadece 2 saat içinde, vücudunuzdaki nikotin seviyeleri düşmeye başlar.
6 Saat Sonra: 6 saat sonra, kalp atış hızınız ve kan basıncınız normale dönmeye başlar. Bu, vücudun sigaraya verdiği olumsuz tepkilerin yavaş yavaş azalmaya başladığının bir göstergesidir.
12 Saat Sonra: 12 saatlik bir süre sonunda, sigara dumanından kaynaklanan zehirli karbonmonoksit vücudunuzdan temizlenir. Bu, ciğerlerinizin daha iyi çalışmasını sağlar ve solunum sisteminiz için olumlu bir etkidir.
2 Gün Sonra: 2 gün sonra tat ve koku duyularınızda belirgin bir iyileşme başlar. Yiyeceklerin ve çiçeklerin kokusunu daha net hissedebilirsiniz.
2-12 Hafta Sonra: 2 ila 12 hafta içinde kan dolaşımınız daha iyi hale gelir. Bu da fiziksel aktiviteleri yapmayı kolaylaştırır, yürüme veya koşma gibi aktivitelerde daha fazla dayanıklılık sağlar.
3-9 Hafta Sonra: 3 ila 9 hafta sonra, öksürme, nefes darlığı ve hırıltı gibi problemler azalır. Akciğerleriniz güçlenir ve solunum yollarınızın rahatlamasına yardımcı olur.
5 Yıl Sonra: 5 yıl içinde sigarayı bırakmışsanız, kalp krizi riskiniz yarı yarıya azalır. Sağlığınız için büyük bir adım atmış olursunuz.
10 Yıl Sonra: 10 yıl sonra akciğer kanseri riskiniz yarı yarıya iner ve kalp krizi riskiniz, hiç sigara içmemiş bir kişinin riskiyle aynı seviyeye düşer.
Bunların yanı sıra, sigarayı bırakmanın önemini gösteren bazı istatistikler de mevcuttur:
• Dünya genelinde her yıl 7 milyon kişi sigara nedeniyle yaşamını yitiriyor.
• Her gün, sigaraya bağlı hastalıklar nedeniyle dünya genelinde 19.100 kişi hayatını kaybediyor.
• Sigara içenler, günde yaklaşık yarım paket sigara ile beyinlerine 300 nikotin dozu gönderiyorlar.
"Sigarayı Geride Bırakmak İçin İzlenebilecek 10 Etkili Adım"
• Bırakma tarihini belirleyin.
• Çevrenizdeki sigara, çakmak, kibrit ve kül tabakalarını uzaklaştırın.
•Küçük hedefler belirleyin ve adım adım ilerleyin.
• Kendinizi oyalayacak aktiviteler bulun.
• Dişlerinizi sık sık fırçalayın ve duş alın.
• Beslenmenize dikkat edin ve bol su için.
• Sigara içme isteği tetikleyen faktörlerden uzak durun.
• Sakız çiğneyerek veya bitki çayı içerek sigara içme isteğinizle başa çıkın.
• Temiz hava alın ve fiziksel aktivitelere yönelin.
• Sigara isteği geldiğinde derin nefes alıp vererek rahatlayın
